Özgüven, özsaygı, özdeğer gibi tanımlamalar, kişinin kendini nasıl gördüğünü, kendi ile ilgili düşüncelerini ve kendine verdiği değeri açıklar. Özgüven eksikliği, bireyi sınırlandırır ve gelişmesine engel olur. Aynı zamanda sağlıklı toplumsal ve sosyal ilişkiler kurmasını da engelleyen çok önemli bir faktördür.
Özgüven, bireyin kendisi ile barışık olması olarak da tanımlanabilir. Özgüveni yüksek olan kişiler; kendilerini daha çok sever, birçok konuda kendini yeterli görür ve kendine değer verir. Kendisi ile barışık olan özgüvenli birey, çevresi ile de iyi ilişkiler kurabilmektedir. Özgüven, bebeklik aşamasında oluşmaya başlar ve bebekken ailemizle kurduğumuz ilişki özgüven gelişiminde çok önemli bir yere sahiptir. Bebeklik ve çocukluk döneminde ihmal edilerek büyütülen bireylerin, özgüvenleri de olumsuz yönde etkilenmektedir. Elbette, bunun dışında da birçok faktör özgüven eksikliğini etkileyebilir.
Özgüven Eksikliği Nedir?
Düşük seviyedeki özgüveni tanımlamak için sağlıklı seviyedeki özgüveni de iyi bilmek gerekir. Birey, kendini olduğu haliyle kabul edebiliyorsa, kendisine saygı gösterebiliyorsa, kendini takdir edebiliyorsa ve tüm hatalarına – eksiklerine rağmen kendini değerli olarak tanımlayabiliyorsa sağlıklı seviyede bir özgüveni vardır.
Kişi kendini sürekli yetersiz, zayıf, kötü, eksik görüyorsa; kendini her zaman acımasızca eleştiriyorsa, değersiz olduğunu düşünüyorsa eksik özgüven yaşıyor olabilir. Özgüven eksikliği, sosyal fobi başta olmak üzere birçok rahatsızlıkta rol oynayabilir; hatta rahatsızlığı başlatan faktör olabilir.
Özgüven Eksikliği Belirtileri Nelerdir?
Özgüven eksikliğinin belirtileri kişiden kişiye göre değişiklik gösterebilir. Ancak genel olarak kabul edilen bazı belirtileri vardır.
Yeni bir ortama girmekten çekinirler. Yeni arkadaşlıklar kurmak veya hiç tanımadıkları insanlardan oluşan bir toplulukta konuşmak onlar için çok zordur.
- Çok kırılgandırlar.
- İnsanlara karşı aşırı güvensizdirler.
- Az konuşurlar.
- Aniden gerçekleşen ağlama nöbetleri yaşayabilirler.
- Hayata karşı çok büyük bir ilgi göstermezler. Genelde her şeyi geçmiş ile kıyaslarlar.
- Anın farkında varamaz, tadını çıkaramazlar.
- Olaylara ve kişilere her zaman en olumsuz tarafından bakarlar.
- Fazla hayal kurmazlar.
- Kalabalık alan korkusu veya agorafobi geliştirebilirler.
- Kötü niyetli insanları hemen anlayamazlar, aşırı saflık gösterebilirler.
- Stresleri yoğundur.
- Daha depresif ve agresif tavırlar sergileme eğilimleri vardır.
- Kendilerini çirkin olarak hissederler.
- Toplumsal olaylara ve hayata karşı bir inançsızlıkları vardır.
- Takip edildiğini düşünebilir.
- İlerleyen dönemlerde aşırı mutsuzluk hali görülebilir.