Bilinçli veya bilinçsiz olarak her gün tekrar ettiğimiz alışkanlıklarımız hayatımızı şekillendirir. Kötü alışkanlıklar ise hayatımızı bir çıkmaz sokağa çevirebilir. Onlardan kurtulmak ister misin? O zaman okumaya devam et!
Diş fırçalamak, uyumak gibi günlük alışkanlıklarımızın yanında bazen sigara içmek gibi çok da hoşlanmadığımız veya hoşlandığımız ama zararlı olan alışkanlıklarımız da vardır. Peki bu kötü alışkanlıklardan kurtulsan hayatın nasıl değişirdi? Bir düşünsene!
Alışkanlıkların Gücü (The Power of Habit) kitabında yazar Charles Duhigg, alışkanlıklarımızın doğuştan olmadığını; onları sonradan kazandığımızı vurguluyor. Yani aslında;
alışkanlıklarını sen oluşturuyorsun.
Sonra alışkanlıkların da seni oluşturuyor!
Duhigg; iyi, kötü veya hiç de önemli olmayan alışkanlıklarımızın psikolojik bir döngü ile başladığını belirtiyor: alışkanlık döngüsü. 3 bölümden oluşan alışkanlık döngüsü; aslında hayatımızı genel ölçüde şekillendirir. İlk olarak, tetikleyici süreç vardır. Yani davranışın beynimize iletildiği süreç. İkinci aşamada davranışı gerçekleştiririz. Son aşamada ise beynimiz, o davranış sonucunda ters bir durumla karşılaşmıyorsa “ödül” süreci devreye girer.
Yalan söylemek, tırnak yemek, geç saatlere kadar bilgisayar oyunu oynamak, fazla abur cubur tüketmek… Fark etmediğin birçok zararlı alışkanlığın olabilir. Bu zararlı alışkanlıklar hem fiziksel hem de ruhsal rahatsızlıklara sebep olabilir. Örneğin fazla bilgisayar oyunu oynamak göz sağlığını, boyun ve bel sağlığını bozabilir; uyku problemleri yaşamana neden olabilir. Bu durumda da verimin azalabilir, yaptığın işlerde başarısız olduğunu düşünebilir hatta bu durum yüzünden depresyona sürüklenebilirsin. Gördüğün gibi küçük bir değişiklik hayatını değiştirebilir.
Avrupa Sosyal Psikoloji Dergisi, yeni bir alışkanlık için ne kadar zaman gerektiğini araştırdı. Phillippa Lally ve ekibi, 12 hafta boyunca 96 kişiyi gözlemledi. Her bir katılımcı yeni bir alışkanlık seçti ve 12 hafta süresince her gün o davranışın ne kadar otomatikleştiğini araştırdılar. Lally ve ekibinin araştırma sonuçlarına göre bir davranışın alışkanlık hâline gelmesi 66 gün sürüyor. Yani, kötü bir alışkanlığını değiştirmek için de 66 gün yeterli olacaktır.
66 günü başarılı bir şekilde tamamlayabilmeniz için 4 aşamalı yöntemi açıklıyorum:
1- Kötü Alışkanlığınla Yüzleş! (1-22 Gün)
Sana zarar veren o kötü davranışın artık bir alışkanlık olduğunu kabul et! Kendine bunu söylemen lâzım. Ailen veya arkadaşlarını bu süreç hakkında bilgilendir. Kötü alışkanlığına geri dönersen, seni gözlemlemelerini ve uyarmalarını iste. Hatta gerekirse bağırmalarını bile iste.
Üzerinde biraz baskı hissetmelisin. Ayrıca, ailen ve arkadaşlarını hayal kırıklığına uğratma düşüncesi, kendine verdiğin sözü tutamamanın baskısı, o kötü alışkanlığa geri dönmemen için sana yol gösterici olabilir. Bu süreç ilk 21 günü kapsamalıdır.
2- Kendini Sorgula! (22-44 Gün)
Hayatını gözlemle. Derinlemesine sorgula. Gerçekten bu hayattan ne istiyorsun? Ne istemiyorsun? Davranışlarının nedenleri neler? Kendini diğer insanlara nasıl göstermek istiyorsun? Kendini, kendine nasıl göstermek istiyorsun?
Zararlı bir alışkanlığını bırakırken veya sağlıklı bir alışkanlıkla yer değiştirirken bunu neden yaptığını ve bu değişimin hayatını nasıl etkileyeceğini kendine itiraf etmelisin. Sorularına cevap bulabiliyorsan, 66 günlük süreç senin için çok daha verimli tamamlanacaktır. İçsel gücünü kullan ve nedenleri keşfet! Ama kendine karşı dürüst olmayı ihmâl etme!
3- Işığı Gör! (44-66 Gün)
22 gün daha dişini sıkmalısın! Bu aşama, en çok zorlanacağın kısım olabilir. Kendini süreci tamamlamaya ikna edecek bir şeyler bulmalısın. Tünelin sonundaki ışığa çok yakın olduğunu unutma! Güçlü ve iradeli olmak için sadece 22 günün kaldı!
Bu aşamada; zorlanacak, yorulacak ve hatta bunu neden yaptığını unutma noktasına geleceksin! Eski alışkanlıklarına geri dönmek çok kolay olacak. Ama unutma ki kendini henüz bu alışkanlıktan kurtarmadın!
Bu aşamada kendine tutunacak bir şey bulmalısın. Seni asıl hedefine itecek bir şeyler. Bu aşama, tünelin sonundaki ışığı görmekle ilgilidir. Diğer ucu göremiyorsan, bir an için görebileceğini fark etmekle ilgilidir.
4- Kendini Ödüllendir! (66+)
Eski bir alışkanlığın bitişini veya yeni bir alışkanlığın doğuşunu sağlamlaştırmak istiyorsan, en iyi yok onu kutlamaktır! Bir parti ver, arkadaşların veya ailenle güzel vakit geçir… Ne istersen onu yap ve kendini ödüllendir.
Gerçek arkadaşların, bu ödül gününde seni yalnız bırakmayacaktır. Kim bilir, belki de bunu bir gelenek hâline getireceksiniz.
Şimdi, kötü alışkanlıklarından kurtulmak için kendine ayırabileceğin 66 günün var mı?
Bu yazımda sana bilimsel yöntemlerle kötü alışkanlıklarından kurtulman için 4 aşamalı bir yöntem açıkladım. Hemen uygulamaya başla! Bu yöntemle ister iyi bir alışkanlık edin, istersen de kötü bir alışkanlığından kurtul!
Bu süreçte profesyonel destek almak istersen, daha iyi bir seni seçerek hemen iletişime geçebilirsin!
Beni sosyal medyadan takip etmeyi unutma!
Instagram: @psikologsule_bas
Daha iyi bir seni seçmek için harekete geç!
Geri bildirim: Daha Sağlam Bir Psikoloji İçin 9 İpucu – Psikolog Şule Baş