PANİK ATAK
Yoğun ve düzenli olarak tekrar eden kaygı ve endişe, panik atağın habercisi olabilir. Panik atak çok hızlı bir şekilde ortaya çıkar.
Belirgin bir neden yokken de ortaya çıkabilen panik atak, bireyi “Kesin çok ciddi bir rahatsızlığım var! Kalp krizi geçiriyorum. Boğuluyorum. Nefes darlığı yaşıyorum. Ciğerlerimde bir sorun var.” gibi düşüncelere sürükler. Bu düşünceler de kişinin ataklarını tetikleyebilir, atakların daha sık görülmesine neden olabilir. Bu içerikte sizlere panik atağın ne olduğunu, belirtilerini, panik atak ile başa çıkabilmek için yapılması gerekenleri detaylı olarak açıklıyorum:
Panik Atak Nedir?
İlk olarak panik atağın ne olduğunu öğrenmelisiniz. Çünkü her korku veya kaygı durumu “panik atak”tır denilemez. Panik atak, bir anksiyete bozukluğu türüdür. Kişi, ani ve düzenli olarak panik ve korku yaşar. Herkes zaman zaman panik ve korku yaşayabilir elbette. Ancak panik atak rahatsızlığında birey, anksiyete, endişe, panik ve stres duygularını düzenli olarak yaşar. Ayrıca panik atak belirgin bir sebep olmadan ortaya çıkar.
Panik atak, ciddiye alınması gereken önemli bir psikolojik rahatsızlıktır. Panik atak rahatsızlığı olan birey, atak sırasında yaşadığı semptomlar sebebi ile ölecekmiş veya delirecekmiş gibi hisseder. Bu kaygı, bütün hayatını yavaş yavaş ele geçirir ve birey hayata uyum sağlayamaz hale gelir. Dışarıya çıkmaz istemeyebilir veya eve hiç girmek istemeyebilir.
Kişi, atak geçirdiği ortamlardan uzak durmaya çalışır. Ataktan hemen önce görüştüğü kişilerle görüşmek istemeyebilir, bir sebep yokken bu kişilerle iletişimini koparmak isteyebilir. Kaçınma davranışları gösterir ve sadece kendini güvende hissettiğini düşündüğü ortamlarda bulunur, yanında güvende olduğunu düşündüğü kişilerle görüşmek ister.
Panik atak, ortada belirgin herhangi bir tehlike yokken, bireyin tehlikede hissetmesine neden olur ve yaşam kalitesini çok düşürür. Sosyal hayatından özel hayatına kadar her şeyi etkiler. Özellikle geceleri daha çok atak geçiren kişiler, hava karardıktan sonra dışarı çıkmak istemeyebilir.
Panik atak çok yaygın görülen bir rahatsızlıktır. İstatistiklere göre toplum içinde her 100 kişiden 3-4’ü bu rahatsızlığı ya daha önce geçirmiştir ya da hala yaşamaktadır. İlk kez 20-35 yaş aralığında başlar ve kadınlarda erkeklere göre 2-3 kat daha fazla görülür.
Panik Atak Nedenleri Nelerdir?
Birçok psikolojik rahatsızlıkta olduğu gibi panik atağın kesin ve herkes için geçerli tek bir nedeni yoktur. Bireyin panik atak yaşamasına birçok farklı sebep olabilir ve bu sebepler kişiden kişiye göre değişiklik gösterebilir.
Travmalar, aşırı stresli dönemler, genetik faktörler, bazı fizyolojik rahatsızlıklar, aile geçmişi önemli bir yere sahiptir. Beyindeki nörotransmitterların dengesi gibi faktörler de yine panik atakla bağlantılı olabilir.
Herkesin yaşadığı panik atak deneyimi farklı olabilir. O yüzden kişinin yaşadığı panik atağın nedenleri detaylı ve kapsamlı olarak araştırılmalıdır. Bazen hiç farkında olunmayan veya açığa çıkarılmayan durumlar panik atağı tetikleyebilir.
Panik Atak Belirtileri Nelerdir?
Panik atak belirtileri kişiden kişiye göre değişiklik gösterebilir. Bazı kişiler belirtilerin birçoğunu gösterirken bazıları daha az belirti gösterebilir. Bazı kişilerde belirtiler çok şiddetlidir, bazı kişilerde ise belirtiler daha hafif olarak hissedilebilir.
Panik atak sırasında birey, yoğun bir kaygı yaşar. Ayrıca fiziksel ve zihinsel semptomlar da görülür. Belirtiler genellikle aniden ortaya çıkar ve hızlı ilerler. Panik atak, birey için çok korkutucu ve stresli bir durum yaratır.
Panik atağın bazı belirtileri şunlardır:
- Ateş basması
- Bayılacakmış gibi hissetme
- Baş dönmesi
- Titreme
- Hızlı kalp atışı
- Nefes darlığı
- Ölüm korkusu
- Ağız kuruluğu
- Mide bulantısı
- Terleme
- Üşüme
- Uyuşma
- Karın ağrısı
- Delirecekmiş gibi hissetme
- …
Panik atakta bu semptomlardan birkaçı aynı anda görülebilir. Semptomların şiddeti ve süresi kişiden kişiye göre değişiklik gösterebilir. Panik ataklar genellikle 5-20 dakika sürer. Ancak bazı vakalarda 1 saate kadar uzun atak yaşandığı da görülmektedir.
Panik atak sayısı kişiden kişiye göre değişebilir. Bazı bireyler ayda veya iki ayda bir kere atak geçirirken bazıları haftada 2-3 defa geçirebilir.
Bütün ataklar çok korkutucudur. Panik atak sırasında kişi, öleceğinden veya delireceğinden endişe duyar. Fiziksel herhangi bir rahatsızlık olmadan, hiçbir sebep yokken bu belirtiler ortaya çıkıyorsa panik ataktan şüphelenilebilir.
Panik Atak Nasıl Anlaşılır?
Panik atak tanısı; uzman doktorlar, psikiyatrlar ve psikologlar tarafından konulabilir. Bireyin tıbbi geçmişine bakılır ve gerekli fiziksel muayeneler yapılır. Panik atak teşhisi için bir test veya laboratuvar testi yoktur. Ancak uzman doktorlar atakların başka bir rahatsızlıktan mı yoksa panik ataktan mı kaynaklandığını anlamak için birtakım fizyolojik testler isteyebilirler.
Atağın sıklığı çok önemlidir. Nefes darlığı, baş dönmesi, terleme gibi belirtiler diğer birçok rahatsızlığın da belirtisi olabileceği için ciddiye alınmalıdır.
Panik atak tanısının netleşmesi için çoğu zaman bireyin kalp EKG’si istenir. Çarpıntıların sebebinin bir kalp rahatsızlığından olup olmadığı araştırılır. Ayrıca tiroid hormonlarının seviyesi, diğer hormonal dengesizlikler de önemlidir ve açığa çıkarılabilmesi için bazı kan testleri istenebilir.
Panik atakla başa çıkmada psikolojik danışmanlık ve özellikle Bilişsel Davranışçı Yaklaşımın etkileri bilimsel çalışmalarla kanıtlanmıştır.
Panik Atakla Nasıl Başa Çıkılabilir?
Birey, panik atak yaşadığından şüpheleniyorsa öncelikle uzman bir doktora başvurabilir. Doktor, atakların sıklığı ve diğer önemli konuları detaylı olarak araştırır. Semptomların başka bir hastalık nedeni ile oluşup oluşmadığını araştırır. Tekrarlayan panik ataklar için panik bozukluğu teşhisi yapılabilir.
Destek alınmadığında veya panik atak görmezden gelindiğinde ilerleyebilir, baş etmek çok zor bir hal alabilir. Birey, dışarı çıkmak istemez, agorafobi ve sosyal fobi geliştirebilir.
Türkiye Psikiyatri Derneği’nin verilerine göre panik atak rahatsızlığı yaşayanların %60’ından fazlası, atakların geleceği yerlerden ve durumlardan kaçınırlar. Tek başlarına evde kalamaz, sokağa çıkamaz, asansör veya taşıta binemez, köprülerden geçemez, dar sokaklardan geçemez, mağaza gibi kalabalık ortamlara giremez hale gelirler.
Panik bozukluğu tam iyileşme sağlanabilen bir rahatsızlıktır. Tabii ki panik atak ilerlemeden erken destek almak burada çok önemlidir. Atakların şiddeti ve durumuna göre psikiyatr ve psikolog desteği aynı anda alınabilir. Bu, başa çıkma sürecini hızlandırır. Psikolojik danışmanlık ile tam iyileşme için önemli bir adım atılabilir. Bilişsel davranışçı yaklaşım panik bozukluğun önlenmesinde önemli bir yere sahiptir.
Panik Atak Sırasında Ne Yapılmalı?
Panik atakla başa çıkabilmek için öncelikle psikolojik destek almalı ve psikologunuzun yönlendirmelerini dikkate almalısınız. Ayrıca panik atak sırasında şunları yapmak sizi rahatlatabilir:
- Panik atakla ve kendinizle savaşmayın.
- Olumlu, huzur verici ve dinlendirici yerlerde kalın.
- Atağınızın kısa bir süre sonra geçeceğini kendinize hatırlatın.
- Yavaş ve derin derin nefes almayı deneyin.
Panik Atakları Önlemek veya Azaltmak İçin Neler Yapılabilir?
Psikolojik danışmanlık almak atakların önlenmesinde çok önemli bir yere sahiptir. Ayrıca pilates ve yoga gibi sporlar, masaj, doğru nefes alma teknikleri, fiziksel egzersizler, kafein ve alkol tüketimini azaltma çok önemlidir.
Online ve Yüz Yüze Görüşme İçin
